Peacocking

Over de specifieke eigenschappen van baksteen bestaan veel opvattingen en meningen, maar met praktische ervaringen wordt nog te weinig rekening gehouden.

Kleurverandering bij bakstenen
Telkens hoor ik weer teleurstellende reacties van mensen die enkele jaren na de oplevering, constateren dat hun stulpje behoorlijk van uiterlijk is veranderd. Een vrij lichte steen begint als het ware te vergrauwen, terwijl weer een andere steensoort petroleum-achtige kleuren gaat vertonen.

Wie krijgt de schuld?
Regelmatig mag ik dan weer constateren dat steenleverancier en mortelleverancier naar elkaar wijzen als het gaat om de oorzaak van deze problematiek. De aannemer zegt, dat hij zich aan het bestek heeft gehouden en ‘klaar is Kees’ (als de aannemer toevallig Kees heet).

De werkelijke oorzaak!
Er wordt nog te weinig moeite gedaan om de werkelijke oorzaken op te sporen. Er wordt nog te weinig gelet op de samenhang tussen de gekozen gevelmaterialen en de desbetreffende bouwkundige detailleringen. Het komt er dus op neer dat we meer aandacht moeten besteden bij de keus en verwerking van baksteen.

Eigenschappen van de gebruikte stenen
Een uitbloeiingsgevoelige steen vraagt om andere detailleringen dan de steen die nauwelijks vocht toelaat. De ene steen behoeft niet slechter te zijn dan de andere, maar vraagt gewoon om een meer praktijkgerichte blik.

Peacocking
Soms kan hemelwater dat via het voegwerk naar binnentreedt, oorzaak zijn van het zogeheten “peacock”-effect. Het gaat dan om stenen die zijn voorzien van een gekleurde ‘deklaag’. De steen zelf neemt aan de zichtzijde helemaal geen water op, maar juist door dat binnentredende water via de voeg, ontstaat er op de stenen een verkleuring die enigszins aan een pauwenveer doet denken, vandaar de naam “peacocking”. Ook wordt wel over petroleumkleuren gesproken. Men mag het als een soort oxidatie zien. Hemelwater dat via de voeg naar binnen is getrokken en zich vermengt met metaaldeeltjes die zich in de kleurstof van de baksteen/buitenlaag bevinden.

Oplossing?
Het is mijn ervaring, dat wanneer dit type steen enkele maanden oud is, alvorens te worden verwerkt, het probleem zich niet/nauwelijks voordoet. De opperlaag van de steen is dan volledig inert geworden; dat wil zeggen dat er geen/nauwelijks reacties meer optreden.

Architecten, steenfabrikanten en steen leveranciers opgelet!
Voor dit soort zaken dient er bij de architect al de nodige aandacht te bestaan. Ook voor de steenfabrikanten en leveranciers is het belangrijk dat zij regelmatig door “ervaringsdeskundigen”op de hoogte worden gesteld van problemen die zich na verloop van tijd in de praktijk voordoen.

Henk Mulder